Φόρουμ

Βότανα & Παραδόσεις Ελιά Για τους Έλληνες σύμβολο σοφίας και τους Ρωμαίους ειρήνης. Εκείνος που κρατούσε κλαδί Ελιάς κατά την διάρκεια πολέμου, ήταν σύμβολο πως έρχεται για διαπραγματεύσεις ή ακόμα και για να παραδοθεί. Στη Λέσβο, όχι μόνο σαν τρόφιμο, αλλά ως δρόγη (follia oleae europea). Τα φύλλα της ελιάς έχουν χρησιμοποιηθεί στην παραδοσιακή ιατρική ως αγγειοδιασταλτικά, αντιρρευματικά, αντιπυρετικά και υπογλυκαιμικά. Η πρώτη αναφορά για τη χρήση των φύλλων της ελιάς χρονολογείται το 1854, όταν ο Hanbury ανέφερε μια συνταγή για τη χρήση του υδατικού εκχυλίσματος των φύλλων του λιόδενδρου ως αντιπυρετικό. Σήμερα κυκλοφορούν εκχυλίσματα φύλλων ελιάς ως συμπληρώματα διατροφής με μορφή δισκίων. Το συμπλήρωμα συνιστάται ως ενισχυτικό του ανοσοποιητικού συστήματος και ως φυσικό αντιμικροβιακό σε μυκητιάσεις και ιώσεις όπως η γρίπη και ο έρπις. Συνιστάται επίσης για τη χρόνια κόπωση. Μια πανάρχαια φαρμακευτική συνταγή είναι: χτυπημένο το ασπράδι αυγού με ελαιόλαδο, δημιουργεί καλό κατάπλασμα για καψίματα και τσιμπήματα.

ΣΥΛΛΟΓΗ: Kατά την περίοδο της άνθισης (Ιούνιο ως Οκτώβριο). ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ:Χαμηλός ημιξυλώδης θάμνος. Οι βλαστοί του φτάνουν μέχρι 40 εκ. ύψος. Όλο το φυτό είναι τριχωτό και δίνει μία βελούδινη υφή. Τα φύλλα είναι λευκοπράσινα, κυκλικά ή ωοειδή του ίδιου πλάτους και μήκους με διαστάσεις 15 χιλ. Άνθη ρόδινα μήκους 11 χιλ. Είναι φυτό της Κρήτης και απαντάται σ' όλο το νησί σε βράχους σε υψόμετρο 0-1900 μ. Το φυτό έχει ιδιαίτερη οικονομική σημασία για την Κρήτη. Είναι το μοναδικό βότανο που καλλιεργείται και αυτό βοήθησε στη διάσωσή του, γιατί κατα καιρούς η υψηλή εμπορική τιμή του το έκανε πολύ ελκυστικό στους συλλέκτες. Παλαιότερα η τιμή του έφτασε τη μια χρυσή λίρα ανά κιλό. Σήμερα καλλιεργούνται δυο ποικιλίες στην περιοχή Εμπάρου, η στενόφυλλη και η πλατύφυλλη. Η πρώτη έχει πιο έντονη οσμή αλλά η δεύτερη έχει μεγαλύτερη απόδοση σε ξηρή χορτομάζα. ΙΑΤΡΙΚΗ: Στον αρχαίο κόσμο ήταν περιζήτητος και τον χρησιμοποιούσαν ακόμη με ιερές παραδόσεις. Ο Ιπποκράτης το θεωρεί "ωκυτόκιον" (διευκολύνει τον τοκετό) και ο Διοσκουρίδης πίστευε ότι αιμβάλλει τα νεκρά έμβρυα. Η λαϊκή θεραπευτική χρησιμοποιεί το δίκταμο ως επουλωτικό εσωτερικών πληγών, για το στομαχόπονο και τον πονόλαιμο. ΤΟ ΒΟΤΑΝΙ ΠΟΥ ΕΣΩΣΕ τον Αινεία:ο Αινείας, γυιός της Αφροδίτης οφείλει τη ζωή του στο δίκταμο. Μετά τη μάχη της Τροίας, ο Αινείας πήγε στην Ιταλία και συνδέθηκε με τη μάχη της Ρώμης. Σε μια μονομαχία πληγώθηκε βαριά. Σύμφωνα με τον Βιργίλιο η Αφροδίτη έτρεξε στην Κρήτη, έκοψε δίκταμο και μ' αυτό τον γιάτρεψε: βγήκε μόνο του βέλος και σταμάτησαν οι πόνοι.(Είναι γνωστή, από τον Αριστοτέλη και από άλλους, η παράδοση, που θέλει τον αίγαγρο να τρώει δίκταμο για να θεραπευθεί και να αποβάλλει το βέλος, που τον χτύπησε!!!) ΒΟΤΑΝΙ ΤΗΣ ΘΕΑΣ ΤΩΝ ΤΟΚΕΤΩΝ:Σύμφωνα με τον μύθο ήταν το φυτό της θεάς Ελεύθιας, εκείνης που βοηθούσε τις γυναίκες να γεννήσουν. Την διαδέχτηκε η Άρτεμις, που λέγεται ότι υπήρχε άγαλμά της, σταφανωμένης με δίκταμο. ΒΟΤΑΝΙ ΤΟΥ ΕΡΩΤΑ: Στην Κρήτη λέγεται έρωντας. Στα χρόνια του Μεσαίωνα, όποιος ήθελε να δηλώσει την αγάπη, ανέβαινε στα βουνά, σε βράχια απόκρημνα, έκοβε το πιο όμορφο μάτσο και το πρόσφερε στην αγαπημένη του. ΧΡΗΣΗ: Στην Κρήτη χρησιμοποιείται για το αρωμάτισμα κρασιών και για αφέψημα. Επίσης στην ποτοποιΐα (βενεδικτίνη και ποτά του οίκου MArtini & Rossi).

Μπαχαρικό το οποίο προέρχεται από το μικρό δέντρο Eugenie Aromatica ή Caryuphyllete. Ευδοκιμεί στις Φιλιππίνες, τη Σουμάτρα, τη Μαδαγασκάρη, τη Τζαμάικα, τις Δυτικές Ινδίες, τη Βραζιλία, τις Αντίλλες. Συναντιέται και σαν Αγριομοσχοκάρφι ή Καρδιόφυλλος Γνωστό στον αρχαίο κόσμο (κυρίως στην Αίγυπτο) το οποίο ήρθε στην Ευρώπη από Αραβες εμπόρους πριν το μεσαίωνα. Σήμερα, το φυτό καλλιεργείται κυρίως σε τροπικές χώρες και δε μοιάζει καθόλου με τη γνωστή μας γαρυφαλιά. Το γαρύφαλλο προέρχεται από το λουλούδι αυτού του φυτού, το οποίο συλλέγεται όσο είναι ακόμη μπουμπούκι και αποξηραίνεται. Περιέχει ένα ποσοστό αιθέριου ελαίου, το οποίο θεωρείται φάρμακο για τον πονόδοντο, τη δυσπεψία, τη ναυτία, καθώς επίσης και πολύ καλό απολυμαντικό, αναλγητικό και αντισηπτικό. (Στις αρχές τού αιώνα το χρεισιμοποιούσαν χειρουργοί και μαιευτήρες για να αποστειρώνουν τα χέρια τους πριν την επέμβαση). Του αποδίδονται μάλιστα και αντικαρκινικές ιδιότητες. Χρησιμοποιείται σαν τονωτικό στα αλκοολούχα ποτά, σε λικέρ, στην παρασκευή αρωμάτων, σε βερνίκια και κόλες, στο τυπογραφικό μελάνι και ευρύτατα στην μαγειρική. Ιδιαίτερα αρωματικό και καυτερό, είναι προτιμότερο να αφαιρείται από το φαγητό πριν σερβιριστεί ή να χρησιμοποιείται σε σκόνη. Συνηθισμένο σε φαγητά της Ανατολής, στην κουζίνα μας χρησιμοποιείται κυρίως σα μπαχαρικό σε γλυκά και κρέατα. Σύμφωνα με κείμενα παλιών βιβλίων της Ανατολής, το μάσημα γαρύφαλλων τονώνει την ερωτική διάθεση και συνίσταται γενικά κατά της σεξουαλικής ανικανότητας. Βότανα & Παραδόσεις Γαρύφαλλο Ήρθε στην Ευρώπη από την Ασία, τον 4ο αιώνα μ.Χ. Μια γλάστρα με γαρύφαλλα κοντά στο σπίτι, πιστεύεται ότι διώχνει τις ασθένειες.

Μπαχαρικό το οποίο προέρχεται από το φυτό Ocinum Basilicum. Μικρό αρωματικό φυτό, μονοετές το οποίο συναντιέται κυρίως στην Ινδία και στο Ιράν και καλλιεργείται ευρύτατα στη Γαλλία, στην Ουγγαρία και στη Βόρεια Αμερική αλλά και στη Μεσόγειο. Υπάρχουν διάφορες ποικιλίες του φυτού, που διαφοροποιούνται η μια από την άλλη από το χρώμα και το μέγεθος των φύλλων αλλά και των λουλουδιών. Ανθίζει από τον Ιούλιο μέχρι τον Σεπτέμβριο. Τον συναντάμε και με το όνομα Ωκιμο το Βασιλικό ή Βασιλίτσα. Το φυτό περιέχει αιθέριο έλαιο το οποίο παραλαμβάνεται κατόπιν απόσταξης και χρησιμοποιείται σε καρυκεύματα αλλά και στην αρωματοποιία. Ιερό φυτό σε κάποιες θρησκείες ιθαγενών της Αμερικής αλλά συνδεδεμένο και με την ελληνική θρησκευτική παράδοση. Θεωρείται ότι βασιλικός φύτρωσε στον τάφο του Χριστού και το άρωμά του έγινε αφορμή να ανακαλύψουν τον τάφο. Αλλωστε και ως σήμερα χρησιμοποιείται στη γιορτή της υψώσεως του Σταυρού και για το μυστήριο του αγιασμού, ενώ παλαιότερα φυλάσσονταν για τη γιορτή της επόμενης χρονιάς. Στη λαϊκή μας παράδοση ο βασιλικός συμβολίζει την αγαπημένη γυναίκα, ίσως γιατί οι γυναίκες τον χρησιμοποιούσαν από παλιά ως καλλυντικό. Το άρωμα αυτό θεωρείται ιδιότητα εξαιρετικών υπάρξεων ενώ σε αρχαίες λατρείες συνδέεται με τη γονιμότητα και το πάθος. Τα αποξηραμένα φύλλα του έχουν ένα άρωμα που μοιάζει με του γλυκάνισου και έντονη γλυκά αρωματική ίσως και λίγο πικάντικη γεύση. Ο βασιλικός στη μαγειρική χρησιμοποιείται για τον αρωματισμό σαλτσών, κρεάτων και ψαριών καθώς και στις σούπες και τις σαλάτες. Συνδυάζεται ωραία με σκόρδο, δεντρολίβανο, φασκόμηλο και ωμό λάδι. Χρησιμοποιείται και το αφέψημά του, με πολλές θεραπευτικές ιδιότητες καθώς επίσης και στο ζύμωμα των ψωμιών, κάτι που συναντάμε μόνο στην ελληνική λαϊκή παράδοση. Αναφέρεται οτι το συχνό μάσημα χλωρών φύλλων και η καθημερινή χρήση ροφημάτων Βασιλικού μπορεί να προκαλέσει ληθαργο. Μάλιστα ο Αναγνωστόπουλος σ' ένα βιβλίο του, τη "Λαϊκή Φαρμακολογία" αναφέρει οτι οι γίδες τρώνε όλα τα χορταρικά και τα φύλλα δέντρων εκτός από το Βασιλικό. Βότανα & Παραδόσεις Βασιλικός Στην Ελλάδα υπάρχει πάντα μια γλάστρα Βασιλικού στις εξώπορτες των σπιτιών για να εξασφαλίσει καλή τύχη. Στην Ιταλία υπάρχει η παράδοση να βάζουν ένα γλαστράκι Βασιλικό στο μπαλκόνι ή στην εξώπορτα του σπιτιού, για να δηλώσει πως κάποια από τις κοπέλες του σπιτιού είναι έτοιμη για γάμο. Για τους Ινδουιστές ο Βασιλικός είναι το ιερό φυτό του Βισνού και αφήνεται ένα κλαράκι του μέσα στα ρούχα του νεκρού για να εξασφαλίσει την είσοδό του στον Κόσμο των Νεκρών.

Η ρίζα του φυτού, αν αποξηρανθεί προσεκτικά, (σε θερμοκρασία χαμηλότερη των 40 βαθμών C), περιέχει ιριδοειδή μονοτερπένια (εποξυ-τριεστέρες) και βαλερινικό οξύ, που θεωρούνται υπεύθυνα για τη φαρμακολογική του δράση. Ωστόσο, τα τελευταία 20 χρόνια διάφοροι ερευνητές έχουν αποδώσει σε διαφορετικά συστατικά την κατευναστική δράση του φυτού, καθώς εύκολα παράγονται μεταβολίτες που αξιολογούνται ανάλογα. Η δρόγη εξάλλου περιέχει και ένα πτητικό αιθέριο έλαιο, που σχετίζεται με τις ιδιότητες αυτές, χολίνη, αλκαλοειδή, φλαβονοειδή και στερόλες. Το βαλερινικό οξύ έχει μυοχαλαρωτική και σπασμολυτική δράση. Η βαλεριάνα χρησιμοποιείται κυρίως σαν κατευναστικό στην αϋπνία, το άγχος την ανησυχία, δυσκολία στο ξεκίνημα του ύπνου και τη νευρική υπερένταση. Πρόσφατες φαρμακολογικές μελέτες έδειξαν ότι τα ενεργά συστατικά του φυτού «χρησιμοποιούν» τους ίδιους υποδοχείς με τα βαρβιτουρικά και τις βενζοδιαζεπίνες στον εγκέφαλο, αλλά σίγουρα με διαφορετικό τρόπο, αφού δεν παρουσιάζουν παρενέργειες, δηλαδή πρωινή υπνηλία και έλλειψη συγκέντρωσης. Αν και κάποιες μελέτες υποστήριξαν ότι η βαλεριάνα βελτιώνει την ποιότητα του ύπνου κυρίως σε «φυσιολογικούς» ασθενείς και όχι τόσο σε ασθενείς με χρόνια προβλήματα, άλλες μελέτες έδειξαν μια σαφή βελτίωση στην ποιότητα του ύπνου (44% των ασθενών) και στη διάρκειά του (89% των ασθενών), και σε ασθενείς με σοβαρά προβλήματα αϋπνίας. Πρέπει να γίνει μια σαφής διάκριση ανάμεσα στη χρήση της δρόγης υπό μορφή βάμματος ή τσαγιού, από αυτήν των απομονωμένων τριεστέρων που χρησιμοποιεί η φαρμακευτική βιομηχανία, όπως στην περίπτωση του φαρμάκου valmane που κυκλοφορεί και στη χώρα μας, καθώς τα τελευταία χρησιμοποιούνται περισσότερο σαν ψυχοκινητικά, παρά σαν κατευναστικά φάρμακα. Αυτό οφείλεται στο ότι η βαλεριάνα με πολλαπλές επιδράσεις, λειτουργεί σαν εξισορροπιστικός παράγοντας στο Κεντρικό Νευρικό Σύστημα: κατευναστικά σε κατάσταση αναστάτωσης, διεγερτικά σε συνθήκες ακραίας κούρασης. Παρουσιάζει ακόμα ανιυπερτασική δράση, χαλαρώνει τον μυϊκό χιτώνα του γαστρεντερικού και διευκολύνει τη ροή της χολής. Σαν ήπιο κατευναστικό, η βαλεριάνα πρέπει να λαμβάνεται 30-45 λεπτά πριν τον ύπνο. Με τη μορφή αφεψήματος ξηρής ρίζας, σε δοσολογία 1-2γραμ. ανά φλιτζάνι, προσέχοντας την υπερβολική θέρμανση γιατί είναι πολύ πτητική. Με τη μορφή βάμματος, μισό έως ένα κουταλάκι (4-6ml) διαλύεται σε λίγο νερό. Θεωρείται γενικά ασφαλές φυτό, χωρίς τοξικότητα. Πρέπει να προστατεύεται με μεγάλη σπουδή από το φώς.